زرشک Berberis vulgaris

موارد مصرف زرشک

نام علمی گیاه: Berberis vulgaris
نام انگلیسی: Barberry
نام فارسی: زرشک

اثرات درمانی زرشک

بربرین موجود در زرشک دارای خواص درمانی مانند اثر ضد میکروبی، ضد تومور، ضد التهاب و کاهنده ی اختلالات عصبی می باشد (6-4).و همچنین در پیشگیری از اختلالات عروق کرونر مؤثر است (7).از زرشک می توان به منظور رفع تشنگی و عطش استفاده کرد.همچنین اثرات درمانی آن در بیماری های کبدی و اسهال خونی آمیبی دیده شده است (8،9).از خواص دیگر آن می توان خاصیت آنتی اکسیدانی، ضد انگلی، ضد التهاب و کاهنده ی قند، کلسترول، تری گلیسیرید و فشار خون را نام برد (9،10).

مکانیسم اثر زرشک

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر زرشک

تحقیقات ثابت کرده است که بربرین موجود در گیاه زرشک می تواند عملکرد کبدی و ترشح صفرا را بهبود بخشد و موجب کاهش چربی های بدن شود (13).همچنین بربرین برای پایین آوردن قند خون مانند متفورمین مؤثر است (14،15).و مکانیسم عمل آن شامل مهار آلدوزردوکتاز، القاء گلیکولیز و پیشگیری از مقاومت به انسولین از طریق افزایش بیان گیرنده های انسولینی می باشد (15،16،17).این گیاه تأثیر زیادی در درمان لیشمانیوزیس، جلوگیری از رشد باکتری ها، کاهش انقباض عضلات صاف، کاهش التهاب، جلوگیری از تجمع پلاکت ها، تحریک ترشح صفرا و کاهنده ی فشار خون می باشد (18،19).تحقیقات ثابت کرده است که آلکالوئیدهای گیاه زرشک قادرند ایمنی به واسطه ی سلول های T را افزایش دهند (20).علاوه بر این عصاره ی گیاه زرشک در مهار پروتئین فعال کننده ی سلول های هپاتومای انسانی مؤثر می باشد (21).همچنین مطالعات نشان می دهد که عصاره ی زرشک دارای خاصیت آنتی هیستامینی و آنتی کولینرژیکی می باشد و باعث مهار استیل کولین استراز می شود (22،23).مصرف گیاه زرشک موجب مهار آنزیم تیروزین دکربوکسیلاز و تیروزین هیدروکسیلاز می شود می شود که منجر به کاهش ترکیبات دوپامین در سلول ها می شود (22).

فارماکوکینتیک زرشک

ترکیبات اصلی و دارویی این گیاه زرشک

از قسمت های مختلف گیاه زرشک (ریشه، پوست،ساقه،برگ،گل، میوه) استفاده های مختلف دارویی می شود.

این گیاه شامل آلکالوئیدهای بربرین، بربامین، پالماتین، اکسی اکانتین و ژاتروریزین است.بربرین مهمترین آلکالوئید جدا شده از این گیاه است.همچنین زرشک حاوی مقادیر زیادی ترکیبات فنولی و تری ترپنوئید است

هشدار ها زرشک

احتیاط مصرف در این گیاه زرشک

استفاده از گیاه زرشک در دوران بارداری مجاز نمی باشد.این گیاه به عنوان یک ماده ی تراتوژن از جفت عبور کرده و می تواند در جریان رشد و تمایز بافت های مختلف جنین اثر منفی گذارد.مصرف زرشک در دوران بارداری سبب افزایش انقباضات رحمی می شود.و آتروفی نمودن آندومتر به دلیل ویژگی ضد استروژنی آن و مهار دریافت اکسیژن توسط سلول ها می شود که همگی موجب عدم تغذیه ی کامل جنین و در نتیجه بروز ناهنجاری در آن و سقط جنین می شود (11،12).همچنین بربرین موجود در این گیاه در زنان باردار موجب افزایش سطح بیلی روبین و به دنیا آمدن نوزادان با زردی می شود.