کنگر فرنگی Cynara scolymus

موارد مصرف کنگر فرنگی

نام علمی گیاه: Cynara scolymus
اسم انگلیسی : Artichoke, Globe Artichoke

آرتیشو از نظر طب قدیم ایران گرم و کمی خشک است. این گیاه در بیماری های مختلف مانند دیابت، چاقی، کهیر، آسم، سنگ کلیه، تصلب شرائین، رماتیسم و بیماری های پوستی نظیر اگزما و التهابات مفید است. در طب سنتی ترکیه از دانه های خشک شده این گیاه برای درمان بیماری برص و از برگ های تازه آن به عنوان مدر استفاده می شود.

همچنین از این گیاه در تهیه انواع لوسیون ها، کرم ها و ماسک های صورت جهت تقویت پوست و جلوگیری از پیری پوست استفاده می شود. همچنین این گیاه ضد استفراغ، محرک صفرا، کاهش دهنده کلسترول خون است. مصرف برگ خشک این گیاه به مقدار 2 گرم پود به صورت دم کرده در درمان بیماری هپاتیت و دیگر بیماری های کبدی مؤثر است.

مصرف کنگر فرنگی همراه با سیلی مارین و گل قاصد اثر محافظ کبدی بیشتری دارد. این گیاه ترشح صفرا را افزایش می دهد و از جمع شدن چربی در کبد جلوگیری می کند و استفاده از آن در افرای که کبد چرب دارند توصیه می شود. این گیاه به عنوان داروی لاغری است و افرادی که می خواهند وزن کم کنند هر روز از آرتیشو استفاده کنند. همچنین این گیاه زخم های معده و روده را درمان کرده و اگر عصاره این گیاه بر بدن مالیده شود، خارش را برطرف می کند. استفاده از ضماد این گیاه برای جلوگیری از ریزش مو مفید است (4،5).

مکانیسم اثر کنگر فرنگی

نتیجه تحقیقات نشان می دهد که تجویز عصاره کنگر فرنگی به بیماران دچار سوء هاضمه و افرادی که به بیماری کبدی مبتلا هستند،نشانه های بیماری نظیر درد شکم، تهوع و نفخ را کاهش می دهد. ثابت شده است که ترکیب سینارین موجود در این گیاه دارای اثرات آنتی اکسیدانی می باشد و می تواند رادیکال های آزاد را از بین ببرد. همچنین تحقیقات اثرات ضد دیابتی ترکیب کلروژنیک اسید موجود در گیاه را ثابت کرده است. کنگر فرنگی در کاهش لیپیدها و لیپو پروتئین ها از طریق دخالت در مسیر بیوسنتز کلسترول و همچنین اثر بر تولید و ترشح صفرا در کبد عمل می کند.

ترکیب های موجود در برگ این گیاه دارای اثرات ضد میکروبی بوده. فلاونوئیدهای موجود در کنگر فرنگی بیان ژن نیتریک اکساید سنتتاز را در سلول های اندوتلیال انسان در سطح بالا تنظیم می کند. عصاره این گیاه اختلال فعالیت اندوتلیالی که اولین مرحله بیماری آترواسکلروز است را بهبود می بخشد.

فارماکوکینتیک کنگر فرنگی

قسمت های اصلی و دارویی این گیاه ریشه و اندام های هوایی است. برگ های این گیاه دارای ترکیبات فنولی و فلاونوئیدی می باشد. عمده ترین ترکیبات موجود در این گیاه شامل سینارین، کلروژنیک اسید، لوتئولین و فرم گلیکوزید آن سیناروزید می باشد. همچنین حاوی اسید کافئیک، استرهای اسید کینک و نئوکلرژنیک اسید است. در بذر این گیاه ترکیب کوئرستین و گالیک اسید نیز وجود دارد (3-1).

عوارض جانبی کنگر فرنگی

بارزترین عوارض این گیاه ایجاد درماتیت تماسی به دلیل لاکتون های سزکوئی ترپن از جمله سیناروپیکرین است. گیاه آرتیشو چون گرم است ممکن است در برخی از افراد تولید سودا کند، بنابراین بهتر است با سرکه مصرف شود. استفاده همزمان این گیاه با داروهای درمان کننده قند خون مجاز نمی باشد (6).

هشدار ها کنگر فرنگی

گیاهان تیره کاسنی از جمله گیاه کنگر فرنگی به دلیل ایجاد حساسیت نباید به صورت مستقیم استفاده شوند و در افرادی که واکنش های آلرژیک شدید دارند منع مصرف دارد. این گیاه در دوران بارداری باید با احتیاط مصرف شود. همچنین استفاده از این گیاه در انسداد مجاری صفراوی به دلیل اثرات منقبض کننده کیسه صفرا مجاز نیست.