سرخدار Taxus baccata

موارد مصرف سرخدار

نام علمی گیاه:Taxus baccata
اسم انگلیسی : European yew
نام فارسی: سرخدار

اثرات درمانی :
مهمترین ماده مؤثره ی این گیاه تاکسول می باشد که برای اولین بار برای درمان سرطان رحم و سرطان پستان استفاده و مورد تأیید قرار گرفت (4).از خواص این گیاه می توان به اثرات آن بر روی قلب و رحم اشاره کرد.همچنین استفاده از این گیاه در دوزهای بسیار کم (به دلیل سمی بودن گیاه) جهت درمان روماتیسم، بیماری های کبد و مشکلات ادراری استفاده می شود (5).عصاره ی میوه عاری از دانه گیاه اثر نرم کننده، رفع سرفه و ملین دارد. و در گذشته از میوه ی آن نوعی شربت و ژله تهیه می کردند که روزانه به مقدار چند قاشق جهت رفع سرفه های مزمن، سیاه سرفه و دفع سنگ کلیه استفاده می شده است (6).

مکانیسم اثر سرخدار

آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر :
تاکسول موجود در گیاه سرخدار قادر به جلوگیری از تکثیر مولکولی به وسیله ی بلوکه کردن تقسیم سلولی در فاز G2/M در چرخه سلولی شود. بدون این که روی سنتز DNA و RNA و پروتئین ها اثر داشته باشد (9).همچنین این گیاه به واسطه داشتن ترکیب تاکسول دارای اثر Antimitotic (ممانعت کننده تقسیم سلولی) است که سبب افزایش اجتماع میکروتوبول ها و مقاومت آن ها در مقابل دپلیمریزه شدن می شود و موجب تثبیت میکروتوبول ها می شود (7،8). از فرم های دارویی گیاه سرخدار موجود در بازار می توان به Taxol (ساخت ایالت متحده) و Anzatax (ساخت استرالیا) اشاره کرد (10).در تحقیقات اثرات ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضد التهابی آن نیز ثابت شده است (11،12). در طب سنتی از برگ های این گیاه در درمان مالاریا، برونشیت و آسم استفاده می شود.همچنین برگ خشک شده ی آن در درمان سکسکه، صرع، اسهال و سردرد کاربرد دارد.همه قسمت های این گیاه به جز میوه آن خاصیت ضد اسپاسمی، تونیک قلبی، مخدر، مسهل و قاعده آور دارد (13،6).

فارماکوکینتیک سرخدار

ترکیبات اصلی و دارویی این گیاه :
ترکیبات اصلی این گیاه تاکسوییدها می باشند که از نظر اسکلت اصلی جزء دی ترپن ها به حساب می آیند. در برگ های درخت سرخدار بیش از 1/0 درصد 10- دی اتیل باکاتین وجود دارد. ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه، تاکسین، تاکسول، میلوسین، تاکسی کوتین، رزین، تانن، دی ترپن ها، لیگنان ها و اسانس می باشند (3-1).

هشدار ها سرخدار

احتیاط مصرف در این گیاه : گیاه سرخدار بسیار سمی است و بر قلب اثر فلج کننده دارد.همچنین ممکن است باعث سقط جنین شود.برگ های این گیاه سمی ترین بخش آن هستند، در حالی که میوه را بعد از جدا کردن هسته می توان خورد.سمیت قلبی عصاره این گیاه به دلیل آلکالوئیدهای (تاکسین ها) موجود در آن است. مصرف خوراکی خود گیاه در مواردی باعث سرگیجه، استفراغ، خشکی دهان، کاهش فشار خون، اختلالات تنفسی و دل درد می شود. 50 تا 100 گرم از برگ های این گیاه می تواند سبب مرگ انسان شود