آنغوزه Ferula assa-foetida

نام علمی گیاه : Ferula assa-foetida L
خانواده گیاه: Umbelliferae
آنغوزه در طب سنتی دارای اثرات ضد تشنج، ضد کرم، رفع بیماری های عصبی، اشتها آور، رفع درد کلیه، ضد روماتیسم، رفع تنبلی روده، ضد گر گرفتگی و مؤثر بر فشار خون است. در کشور چین جوشانده این گیاه به عنوان داروی ضد کرم مصرف خوراکی دارد. این گیاه همچنین قاعده آور است و در رفع اسپاسم حنجره، آسم و رفع یبوست مفید است (6-4).

تحقیقات نشان داده است که آنغوزه می تواند انقباضات ماهیچه صاف ناشی از تأثیر هیستامین را خنثی کند. همچنین مشخص شده است که رزین موجود در این گیاه سبب پیشگیری از زخم معده ناشی از تجویز آسپرین می شود. در پژوهش ها ثابت شده است که عصاره آنغوزه دارای اثر ضد انگلی بر روی انگل هیمنولیپس دارد و می تواند آن را از بین ببرد. گزارش شده است که ترکیب فارنسی فرول موجود در این گیاه یکی از مواد مهم تشکیل دهنده رزین آنغوزه است که در مهار فاکتور رشد اندوتلیوم عروق مؤثر است. همچنین مشخص شده که رزین این گیاه موجب مهار ویروس آنفولانزا نوع A می شود. در تحقیقات دیگر ثابت شده است که عصاره این گیاه در مهار تکثیر ویروس انسانی رینو ویروس اثر مهار کننده دارد و همچنین رزین گیاه باعث مهار انگل تریکوموناس واژینالیس می شود. تحقیقات ثابت کرده است که صمغ آنغوزه به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی منجر به کاهش میزان رادیکال های آزاد درون سلولی و همچنین موجب تحریک سنتز و ترشح انسولین و یا هیپرپلازی سلول های بتا در پانکراس می شود. که فلاونوئیدهای گلیکوزیدی و ساپونین های این گیاه عامل اصلی ترشح انسولین در سلول های بتا پانکراس هستند. صمغ این گیاه نیز سبب افزایش میزان جذب گلوکز می شود (10-8 و 6).

گیاه آنغوزه حاوی رزین، صمغ و اسانس است. همچنین حاوی ترکیب های آزافوئتیدین، فروکولیسین، سارادافرین و آزافوئتیدنول است. تمام صمغ این گیاه حاوی ترکیبات کومارینی است. از ترکیبات دیگر گیاه می توان به مواد معدنی از جمله آهن، روی و مس و ترکیب فارنسی فرول (Farnesiferol) اشاره کرد. اسانس این گیاه بی رنگ یا به رنگ زرد کمرنگ با بوی بسیار بد است که در مقابل هوا به سرعت اکسیده می شود. ترکیبات موجود در اسانس آنغوزه شامل ترکیبات گوگرد دار مثل بوتیل پروپنیل دی سولفاید، آلفا- پینن، بتا- پینن، سیس- اوسیمن و آلفا- هومولن است (4-1).

در التهاب حاد به دلیل اثرات تحریکی معده منع مصرف دارد. در کولیک اطفال به خاطر اثرات تحریکی بر روده نباید مصرف شود. مصرف آنغوزه به دلیل اثرات سقط آور و منقبض کننده رحم در دوران بارداری منع مصرف دارد و در دوران شیردهی باید با مشورت پزشک استفاده شود. در برخی از افراد که به گیاهان خانواده چتریان از جمله آنغوزه حساسیت دارند، آلرژی و حساسیت پوستی گزارش شده است