آیا خرید خانه با بیت کوین در ایران رایج است؟

بیت کوین از نظر قدرت نقدشوندگی، چیزی نزدیک به پول نقد است؛ حتی دارایی‌های بسیار باارزشی نظیر ملک یا طلا را نمی‌توان مثل بیت کوین به سرعت نقد کرد. با توجه به این موضوع و افزایش مقبولیت ارزهای دیجیتال مخصوصا نخستین آن‌ها، خرید اجناس مختلف حتی خانه و ماشین با استفاده از این شکل جدید دارایی و ارز در حال ترویج است. اما وضعیت در ایران چگونه است؟ آیا می‌توان در ایران خرید خانه و ملک را با بیت کوین انجام داد؟

رمز ارزهای متعددی در بازار وجود دارند و قدرت نقدشوندگی تعداد قابل توجهی از آن‌ها هم بسیار بالا است. با این حال در این مقاله صرفا می‌خواهیم بیت کوین را ملاک قرار بدهیم، چون در مقایسه با بقیه اعتبار و ارزش بالاتری دارد.

معامله با بیت کوین هنوز در ایران رایج نیست

منظور از آن، عدم انجام هر گونه معامله با استفاده از این رمز ارز نیست، اما هنوز چندان رواج نیافته است. کافی است به وب‌سایتی نظیر دیوار مراجعه و به بخش مسکن بروید تا تعداد انگشت‌شمار آگهی «فروش خانه با بیت کوین» را مشاهده کنید. درباره خرید و فروش خودرو با بیت کوین نیز همین موضوع صدق می‌کند. واقعیت این است که حتی افراد آشنا با رمز ارزها، ترجیح می‌دهند در معاملات رسمی خود وجه رایج کشور را دریافت کنند. در ادامه، با دست باز، قادر خواهند بود پولشان را به هر چیزی، از بیت کوین گرفته تا سایر رمز ارزها یا طلا و بقیه فلزات گرانبها، تبدیل کنند.

نکته دیگر، عدم آشنایی بخش زیادی از جامعه با ارزهای دیجیتال است. با وجود تعدد کاربران رمز ارزها در کشور، هنوز عمده مردم با آن‌ها آشنایی ندارند و حتی ممکن است هیچ چیز درباره‌شان نشنیده باشند. پس طبیعی است حاضر به قبول بیت کوین در ازای ارائه اموالشان نباشند، یا نتوانند پرداخت‌های خود را با استفاده از آن انجام بدهند. تا زمانی که آگاهی نسبت به شکل جدید پول افزایش پیدا نکند، خرید خانه با بیت کوین در ایران ترویج نخواهد یافت.

تاثیر نوسان بالای بیت کوین بر سرعت پذیرش آن

یکی از علل عدم قبول بیت کوین حتی توسط افراد آشنا به این رمز ارز، مخصوصا وقتی می‌خواهند معامله‌ای درشت انجام بدهند، تغییر قیمت دائمی و شدید آن است. این اتفاق حتی در بازار دارایی دیجیتال بزرگی مثل BTC که ارزشی به اندازه چند صد میلیارد دلار دارد، رخ می‌دهد. دقیقا به همین دلیل بیت کوین این روزها بیشتر از این که ابزاری برای تبادل ارزش و انتقال پول باشد، یک دارایی به منظور سرمایه‌گذاری بلند مدت (ذخیره ارزش) یا نوسان‌گیری (ترید) محسوب می‌شود.

در نتیجه اگر فردی قرار را بر پذیرش ارزهای دیجیتال به ازای ارائه اموالش بگذارد، قبول یک استیبل کوین معتبر را ترجیح می‌دهد. رایج‌ترین نوع این دسته رمز ارزها پشتوانه‌ای از جنس دلار دارند و قیمتشان همیشه برابر پول رسمی آمریکا است. بهترین مثال تتر است که حجم مبادلات روزانه بسیار بالاتری در مقایسه با بیت کوین دارد. به همین دلیل بیشتر از خرید خانه با بیت کوین پذیرش آن رایج است.

وضعیت قانونی معاملات با بیت کوین

ارزهای دیجیتال در کشور وضعیتی «نه قانونی» و «نه غیر قانونی» دارند. این روند باعث شده مثلا صرافی‌های کریپتویی مجوز نداشته باشند، اما همچنان نهادی هم از فعالیتشان جلوگیری نکند. مشابهش را مبادله رمز ارزها شاهد هستیم. تا کنون قانونی استفاده از ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده در خرید و فروش ملک را منع نکرده است، اما چارچوب مقرراتی هم این رابطه به منظور محافظت از حقوق خریدار یا فروشنده وجود ندارد.

بر اساس قانونی کلی (طبق کتاب عقود معین دکتر ناصر کاتوزیان)، «بیع یعنی تملیک عین به عوض معلوم» و «تملیک عین در برابر هر عوض، خواه پول باشد یا کالا و خدمت، بیع است و دخالت پول در مبادله ضروری نیست»

بر اساس قوانین مدنی و فقه، منعی به منظور خرید ملک با بیت کوین در ایران وجود ندارد، اما نکته اینجاست که به خاطر جدید بودن این شکل جدید دارایی، ردیابی جابه‌جایی‌ها کمی دشوار است، به همین دلیل در صورت بروز مشکل به سختی می‌توان انتقال پول را ثابت کرد. به همین دلیل بهتر است در صورتی که به هر دلیل تصمیم به چنین کاری گرفته‌اید، حتما قراردادی سفت و محکم ببندید و در صورت درشت بودن معامله از یک وکیل آشنا با ارزهای دیجیتال کمک بگیرید.

نکاتی درباره خرید ملک با بیت کوین

مالک حساب‌های بانکی کاملا واضح هستند. وقتی شما پس از دیدن نام فرد مورد نظر بعد وارد کردن شماره کارت یا شماره شبای وی اقدام به انتقال پول کردید یا یک چک تضمینی به نامش گرفتید، راهی برای انکار دریافت پول از ارسال‌کننده وجود ندارد. البته گیرنده می‌تواند ادعاهایی را مطرح کند، اما در نهایت موضوع تا حد زیادی قابل پیگیری است. اما آدرس‌های ارزهای دیجیتال، مثلا آدرس گرفتن BTC در یک کیف پول، مستعار هستند و چیزی به جز مشتی کاراکتر دیده نمی‌شود؛ تنها چیزی که از حساب (والت) بیت کوین طرف مقابل دارید، آدرسی مشابه “3FyLweFjFAK2UC3vN9YkupoKPX3tgCspud” است.

با توجه به غیر متمرکز بودن شبکه‌های رمز ارزها و نبود نهادی برای پیگیری هویت‌ها و از طرفی ناشناس بودن فعالیت‌ها در این بسترها، نمی‌توان مشخص کرد چه آدرسی متعلق به چه فردی است. به همین دلیل بهتر است در قرارداد، فرد گیرنده بیت کوین (که می‌خواهد در عوض آن ملکش را به شما بفروشد) آدرس کیف پول خود را به طور صریح ذکر و با امضا و انگشت زدن تایید کند. لازم به ذکر است که تا جای ممکن مبادله را در یک بنگاه آشنا به این امور انجام بدهید تا مشاوران آن بعدا بتوانند در صورت بروز مشکل شما را راهنمایی کنند.

همچنین شما باید هش تراکنش را یادداشت و در صورت ادعای فروشنده مبنی بر عدم دریافت پول، ارائه کنید. یک نکته بسیار مهم دیگر که ریشه بیشتر مشکلات حین خرید خانه با بیت کوین در ایران است، نوسان‌های قیمت محسوب می‌شود؛ باید دید آیا مبنای ارزش‌گذاری صاحب‌خانه کنونی تومان است یا BTC. به عبارتی ممکن است با وجود دریافت بیت کوین به ازای فروش ملک، او قیمت را بر مبنای این رمز ارز مشخص نکرده باشد.

مثلا او قیمت خانه‌اش را 4 میلیارد تومان اعلام کرده است، ولی می‌خواهد بر اساس نرخ روز بیت کوین، 4 میلیارد تومان BTC دریافت کند. در این صورت باید با کاهش قیمت بیت کوین تعدادی بیشتر و با افزایش آن تعدادی کمتر واریز کنید. اما اگر قیمت از همان ابتدا به BTC اعلام شده باشد، شما باید در هر صورت همانقدر پرداخت کنید. مثلا فروشنده صرف نظر از قیمت دلار و قیمت بیت کوین، از شما 4 عدد BTC طلب می‌کند. تمام این شرایط باید به طور دقیق داخل قرارداد ذکر شوند.

این‌ها تنها بخشی از نکاتی هستند که حین خرید خانه با بیت کوین باید به آن‌ها توجه کنید. توصیه می‌کنیم در این مسیر حتما از یک وکیل یا مشاور املاک آشنا با ارزهای دیجیتال (ترجیحا هر دو با هم) کمک بگیرید.