روش ترغیب کودکان به مسواک زدن

نویسنده: سمانه تعلیم ‌دهنده | کارشناس ‌ارشد مشاوره توان ‌بخشی 

یکی از عوامل مهم که در سلامت عمومی انسان نقش بسیار مهم و موثری دارد، داشتن دهان و دندان سالم است. امروزه مشکل پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها بین اقشار مختلف جامعه است؛ بنابراین ضروری است که مراقبت از دندان‌ها در سنین اولیه به کودکان آموزش داده شود؛ زیرا این امر باعث می‌شود که مسواک‌زدن به صورت یک عادت تا پایان عمر تثبیت شود. در این مطلب سعی شده روش‌هایی برای ایجاد عادت به مسواک‌زدن در کودکان را به زبانی ساده بیان کنیم.

کودک باید شاهد مسواک‌زدن والدین باشد

بی‌شک اهمیت مسواک‌زدن برای هر کودک آن هم حداقل روزی دو بار بعد از غذا به‌ویژه درشب ضرورت دارد اما گاهی این موضوع منجر به درگیری‌های زیادی بین والدین و فرزندان می‌شود. برخی از والدین به دلیل شیری بودن دندان‌های کودک مسواک‌زدن را در این سن جدی نمی‌گیرند اما فراموش‌نکنیم اول این که دندان‌های شیری اساس رشد دندان‌های دایمی هستند و پوسیدگی آن‌ها ممکن است عفونت‌های جدی برای کودکان ایجاد کند، دوم این که مسواک‌زدن در دوران کودکی می‌تواند به عنوان مقدمه‌ای برای عادتی مناسب تا بزرگ‌سالی ادامه یافته و برای افراد تثبیت شود. در این بین، اولین نکته در ایجاد این عادت الگوی مناسب‌بودن است. زمانی که کودک از همان دوران طفولیت شاهد مسواک‌زدن والدین و اطرافیان تاثیرگذار خود است، از زدن مسواک استقبال خواهد کرد؛ بنابراین لازم است که به او مسواک مناسب سنش را دهید تا با تقلید از شما اولین گام را در این مسیر بردارد.

آموزش مسواک‌زدن از 2 سالگی

کودک در حدود 2 سالگی می‌تواند از نخ دندان و مسواک استفاده و حرکاتی شبیه بزرگ‌سالان را تقلید کند و مراقبت از دندان‌هایش را فراگیرد. در این سن می‌توانید مهارت مسواک‌زدن را به کمک بازی (نقش بازی‌کردن) مثلاً ماشینی که روی دندان حرکت می‌کند یا خواندن آواز یا شعر(مثل: مسواک بزن مهربان / فرشته‌ خوش زبان / دندونای سفیدت / باید بشن درخشان / اول بزن رو مسواک کمی خمیر دندان / بعدش آبو با دقت / بریز درون لیوان/ خمیرو تو با مسواک / آروم بکش رو دندان / سپس با آب کافی / که هست درون لیوان/ تمیز بشور دهانت / اون وقت می‌شن درخشان) و یا استفاده از ماکت دندان و نشان دادن طریقه مسواک زدن والدین شکل صحیح مسواک زدن را به کودک آموزش دهند.

تلاش کودک را تحسین کنید

در روزهای ابتدایی، تلاش کودک را برای مسواک‌زدن به‌شدت تحسین کنید. به کودک اجازه دهید که مسواک و خمیر دندانش را خودش انتخاب کند. همچنین برای تثبیت مسواک‌زدن در سال‌های اولیه کودکی بعد از هر مسواک‌زدن، قصه‌ای برای کودک بیان کنید و آن قصه را پاداشی برای رفتار او نشان دهید.

از زمان‌سنج کمک بگیرید

سعی کنید از یک تایمر(زمان‌سنج) برای حفظ زمان مناسب مسواک‌زدن استفاده کنید تا کودک بعد از شنیدن زنگ مسواک‌زدن را متوقف کند. این کار باعث می‌شود که کودک مدت زمان مناسبی را برای مسواک‌زدن تنظیم کند.

از جدول ستاره برای پاداش استفاده کنید

با کشیدن تصاویر دندان داخل یک جدول، هر بار که کودک مسواک می‌زند، آن را با یک ستاره علامت‌گذاری کنید و زمانی که یک خط یا یک جدول کامل شد، طبق قرار اولیه که با کودک گذاشته‌اید به او پاداش مناسبی دهید. به یاد داشته باشید که پاداش نه آن‌قدر پیش پا افتاده باشد که برای کودک بی‌ارزش جلوه کند و نه آن‌قدر بزرگ که توانایی ادامه دادن به پاداش برای والدین از بین برود.

کودک را مهیا ی حضور در دندان‌پزشکی کنید

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است بنابراین لازم است قبل از این که مشکلی برای دندان‌های کودک به وجود بیاید با یک دندان پزشک ملاقات داشته باشید. از همان شروع دندان درآوردن کودک او را به دندان پزشک ببرید. قبل از این که ترس از دندان پزشک در کودک به وجود بیاید، سالی 2 بار با یک دندان پزشک قرار ملاقات بگذارید. همیشه پیش از حضور در مطب، بازی‌های دندان پزشکی را در خانه با کودک خود یا سایر اعضای خانواده که کودک مشاهده می‌کند، انجام دهید و یا کتابی در این مورد برای کودک بخوانید تا کودک از قبل آمادگی ورود به مطب را داشته باشد. کودک در سنین زیر ۲ سال باید در آغوش والدین مورد ویزیت دندان پزشک قرار گیرد. برای کودکان بزرگ تر از دندان پزشک بخواهید تا طریقه صحیح مسواک زدن را به کودک به صورت عینی نشان دهد. فراموش نکنیم کودکان تا سن ۱۲ سالگی در درک مفاهیم انتزاعی به رشد کامل نرسیده‌اند بنابراین ضرورت دارد که آموزش‌ها به صورت عینی و قابل مشاهده و ملموس برای کودکان باشد تا درک مناسبی از آن داشته باشند. هرگز کودکان را برای مسواک‌نزدن تنبیه یا سرزنش نکنید زیرا این امر باعث داشتن خاطره و احساس بد نسبت به مسواک زدن در کودکان می‌شود.