نحوه مطالعه پایدار

نویسنده: زینب‌السادات ابن‌الرضا | ‌کارشناس‌ارشد روان‌شناسی

یکی از رایج‌ترین مشکلات دانشجویان و دانش‌آموزان، افزایش کیفیت یادگیری و داشتن مطالعه پایدار است.

عادت‌کردن یا به‌عبارت دیگر، اعتیاد پیدا کردن به مطالعه باعث موفقیت هر محصلی خواهد شد. تنها راه ایجاد تغییرات پایدار در انسان به وجود آوردن عادت‌های عمیق است.

اگر به انجام کاری عادت کنید با صرف انرژی بسیار کم و توجه زیاد می‌توانید آن کار را با کیفیت بیشتری انجام دهید ولی اگر عادت نداشته باشید، برای انجام آن کار عذاب می‌کشید. در این مطلب، توصیه‌هایی به دانشجویان و دانش‌آموزان برای داشتن مطالعه پایدار خواهیم داشت.

آشنایی با کتاب قبل از غرق شدن در آن

هر زمان یک کتاب درسی را به دست می‌گیرید تا آن را مطالعه کنید، در قدم اول به فهرست آن نگاهی بیندازید تا با محتوای آن آشنا شوید. تصاویر و عناوین فصل‌ها را بخوانید و سپس انتهای کتاب را نگاه کنید که آیا واژه‌نامه، نمایه و پاسخ آزمون‌های ارائه شده در متن را دارد یا خیر؟ شما باید با کتاب آشنا شوید تا در مطالعه آن مهارت پیدا کنید. هنگامی که خواندن یک فصل را آغاز می‌کنید، غرق خواندن کتاب نشوید بلکه بر کلیت فصل‌ها یک مرور اجمالی داشته باشید و از خودتان درباره سرفصل‌ها سوالاتی بکنید. هر بار بخشی از یک فصل را می خوانید، کتاب را زمین بگذارید و از خودتان بپرسید چه خوانده اید؟ از هیچ فصلی بدون این که آن را با دقت بخوانید، گذر نکنید. از این که متن را علامت بزنید، نترسید و با علامت‌گذاری و فلش، جزئیات یا تعاریف مهم را جهت‌دهی کنید.

مزایای مطالعه اجمالی

هدف از خواندن اجمالی کتاب درسی، دستیابی به نکات و مطالب مهم آن و کشف ساختار متن و مطالب در زمان کوتاه و با سرعت زیاد است. روش مطالعه اجمالی، مبتنی بر نمونه‌گیری سریع از نکات اساسی و صرف‌نظر کردن از جزئیات است.

در خواندن یک فصل با روش اجمالی به این بخش‌ها توجه می‌کنیم: عنوان، خلاصه فصل و مقدمه، عنوان‌های فرعی و جملات موضوعی، شکل‌ها و نقشه‌ها و جدول‌ها. فواید مطالعه اجمالی عبارتند از:

1- کارآمدی بیشتر با تخمین‌زدن اهمیت مطالب و طرح ریزی روش مناسب مطالعه آن درس بر اساس موضوع آن.

2- بودجه‌بندی واقعی‌تر از زمان مورد نیاز برای مطالعه آن درس از طریق کشف حجم و دشواری مطالب.

3- افزایش میزان درک مطالب و نگهداری آن‌ها در حافظه از راه کسب یک نظر اجمالی از کل مطالب، پیش از خواندن جزئیات.

4- افزایش میزان دقت و تمرکز حواس از طریق برانگیختن میزان علاقه.

کمک گرفتن از پرسش

هدف از پرسش، افزایش دامنه تمرکز حواس و درک عمیق‌تر معانی و مفاهیم در کتاب‌های درسی است.

فواید مطرح‌کردن پرسش

1- کمک به تمرکز حواس از طریق تحریک حس کنجکاوی.

2- غلبه بر تنبلی، حالت کسلی و حواس‌پرتی از طریق شرکت فعالانه در مطالعه.

3- آمادگی بیشتر برای گذراندن موفقیت‌آمیز امتحانات و شرکت در بحث‌های کلاسی.

4- افزایش زمان نگهداری مطالب در حافظه از طریق کسب رضایت حاصل از پاسخ‌دادن درست به سوالات.

5- افزایش آفرینندگی از طریق نوع تفکری که هدفش همواره طرح پرسش و جست‌وجو برای دادن پاسخ است.

روش ایجاد پرسش

این روش مستلزم سوال کردن به طور جدی و پیگیر، برای فهم عمیق مطالب است که کنجکاوی و هدف خواننده را از خواندن مطلب مشخص می‌کند. توجه به فواید و کاربردهای هر بخش هم با ایجاد پرسش درباره آن محقق می شود.

سه زمان مهم در روش پرسش| توجه داشته باشید که پرسش فقط مربوط به مرحله قبل از مطالعه نیست بلکه عبارت است از: پرسش پیش از مطالعه، پرسش هنگام مطالعه و پرسش بعد از مطالعه.

اعتیاد به مطالعه پایدار در 30 روز

برای عادت کردن به درس‌خواندن و داشتن مطالعه پایدار، توصیه‌های مطرح شده را باید به مدت 30روز انجام دهید. در این مدت 30 روز که به سه دسته 10 روز دسته‌بندی می‌شود، در 10 روز اول به سختی باید به آن پایبند باشید، 10 روز دوم شرایط کمی آسان‌تر می شود ولی هنوز عادت نکرده اید و سختی وجود دارد ولی در 10 روز سوم شرایط آسان‌تر می‌شود و بعد از 30 روز بدون این که لازم به یادآوری داشته باشد، عادت عمیق در شما به‌وجود می‌آید.