فندقلو؛ جنگلی که هم می سوزد، هم فروخته می شود

اعتبارنوین: جنگل فندقلو در شهرستان نمین استان اردبیل، یکی از ارزشمندترین ذخیره گاه های جنگلی ایران محسوب می شود که این روزها با تهدیدات جدی مواجه است. این گزارش جامع، وضعیت کنونی، چالش ها و راهکارهای حفاظتی این اکوسیستم منحصر به فرد را بررسی می کند.

موقعیت جغرافیایی و ویژگی های اکولوژیکی:

جنگل فندقلو با مساحتی حدود 16000 هکتار در شمال شرقی استان اردبیل و در محدوده شهرستان نمین قرار دارد. حدود 4000 هکتار از این عرصه پوشیده از جنگل های انبوه فندق است که آن را به یکی از منحصر به فردترین رویشگاه های کشور تبدیل کرده است. ارتفاع این منطقه بین 1320 تا 1540 متر از سطح دریا متغیر است.

تنوع زیستی استثنایی:

این جنگل به عنوان منطقه گذار بین جنگل های هیرکانی و ارسباران، از تنوع گیاهی و جانوری چشمگیری برخوردار است. پنج تیپ جنگلی اصلی در فندقلو شناسایی شده است: تیپ فندق آمیخته، فندق-راش، راش-فندق همراه ممرز، فندق-بلوط همراه ممرز و پهن برگان آمیخته. این جنگل همچنین آخرین پناهگاه گوزن قرمز ایرانی و رویشگاه گونه های نادری مانند سوسن چلچراغ است.

تهدیدات اصلی:

متأسفانه جنگل فندقلو با چالش های متعددی روبرو است که بقای آن را به خطر انداخته است. قاچاقچیان چوب با استفاده از تجهیزات پیشرفته مانند اره های برقی، به صورت سازمان یافته به قطع درختان ارزشمند این منطقه اقدام می کنند. آنها از تاکتیک های خطرناکی مانند ایجاد آتش سوزی های عمدی برای منحرف کردن توجه محیط بانان استفاده می کنند.

چالش های حفاظتی:

حفاظت از این عرصه وسیع جنگلی با مشکلات عدیده ای همراه است. تعداد محدود محیط بانان (کمتر از 10 نفر برای کل منطقه)، ناهمواری شدید زمین و کمبود امکانات و تجهیزات مناسب از جمله موانع اصلی در مسیر حفاظت مؤثر از این ذخیره گاه ارزشمند هستند.

راهکارهای حفاظتی:
کارشناسان چندین راهکار برای نجات جنگل فندقلو پیشنهاد می کنند:

1. تجهیز یگان حفاظت به امکانات روزآمد مانند دوربین های حرارتی و سیستم های مانیتورینگ پیشرفته

2. ثبت این منطقه به عنوان ذخیره گاه زیست کره در یونسکو

3. جلب مشارکت جوامع محلی در برنامه های حفاظتی

4. ممنوعیت هرگونه فعالیت صنعتی و توسعه ای در حریم جنگل

5. ایجاد پاسگاه های ثابت محیط بانی در نقاط بحرانی

نتیجه گیری:

جنگل فندقلو به عنوان یکی از آخرین بازمانده های جنگل های با ارزش ایران نیازمند توجه ویژه و اقدامات عاجل است. حفظ این میراث طبیعی تنها با عزم ملی و مشارکت همه جانبه امکان پذیر خواهد بود. سازمان های مسئول باید هرچه سریعتر برنامه جامع حفاظتی برای این منطقه تدوین و اجرا کنند.