منو 
- شنبه 24 مهر 1400 :: 02:15
عدم مطالعات بوم شناختی و تغییر کاربری به کشاورزی در اطراف دریاچه ارومیه باعث شده تا این دریاچه این روزها با کاهش شدید کمبود آب و حتی خشکسالی کامل قرار گیرد.
نویسنده: زهرا وفا
اعتبارنوین: هم اکنون اجرای طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه در حوزه کشاورزی چندان تأثیرگذار نبوده و راندمان آبیاری در بخش کشاورزی در این سال‌ها تغییر چندانی نیافته و در زمینه الگوی کشت نیز خیلی کار عملی صورت نگرفته است.
بخش کشاورزی با ۹۲ درصد، بزرگترین مصرف کننده آب به شمار می‌رود و بیش از ۸۰ درصد منابع آب هم به دلیل استفاده نکردن از تکنولوژی‌های پیشرفته آبیاری و رعایت نکردن الگوی کشت صحیح در مناطق مختلف، در این بخش به هدر می‌رود.
از سال ۸۰ تاکنون سطح زیر کشت کشاورزی سه برابر افزایش یافته و این موضوع مصرف آب را افزایش داده استدر بسیاری از مناطق آذربایجان غربی همچنان کشاورزان از شیوه‌های سنتی برای کشت و آبیاری محصول استفاده می‌کنند و این روش‌ها بیشترین سهم مصرفی آب را به دنبال دارد.
کشاورزی در اواخر دهه ۸۰ شمسی، محور توسعه آذربایجان غربی عنوان شد و بر همین اساس این بخش بدون ضابطه و غیرکارشناسی گسترش یافت، بر همین اساس افزایش سطح زیر کشت اراضی کشاورزی بدون توجه به استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری، مصرف آب را در این حوزه به صورت سرسام آوری افزایش داد.
در هفته‌های اخیر با تشدید بحرانی شدن دریاچه ارومیه وزیر نیرو در سفری یک روز ضمن بازدید از دریاچه ارومیه به بررسی طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز پرداخت، محرابیان در جمع خبرنگاران ارومیه با بیان اینکه بخش کشاورزی به عنوان یکی از مسائل مهم در مدیریت آب در کشور به شمار می‌رود گفت: از سال ۸۰ تاکنون سطح زیر کشت کشاورزی سه برابر افزایش یافته و این موضوع مصرف آب را افزایش داده است.
وزیر نیرو عنوان کرد: البته با روش‌های آبیاری نوین می‌توان با حفظ اراضی ولی با مدیریت آب و کاهش شدید مصرف آب در این بخش به احیای دریاچه کمک کرد و معیشت مردم به خطر نیفتد که این امر در دستور کار دولت قرار دارد.
جای خالی مطالعات بوم شناختی در نجات دریاچه ارومیه
علی سلاجقه اعتقاد دارد که در حوضه آبریز دریاچه ارومیه الگوی کشت باید تصحیح شود تا از گونه‌های کم آب‌بر بهره ببریم و سطح کشت کاهش یابد. رئیس پردیسان اعتقاد دارد در این بخش وزارت جهاد کشاورزی باید با جدیت ورود کند تا کشت جایگزین صورت گیرد و از تولید محصولات آب‌بر جلوگیری شود.
او می‌گوید:«از روزی که ستاد احیای دریاچه ارومیه شکل گرفت، متأسفانه اراضی زیر کشت افزایش یافته است که این با رسالت ستاد تناقض دارد.»راهکار جایگزینی کشت کم آب بر در دولت گذشته هم روی میز رفت اما هرگز به سمت بازاریابی جدید برای کشت محصولات کم آب‌بر نرفت و کشاورزان منطقه حاضر نشدند تا کشت‌های پرآب بر دارای بازار فروش را جایگزین یک بازار نامطمئن و نامعلوم کنند.
کارشناسان جای خالی مطالعات بوم شناختی و مسائل اجتماعی حول دریاچه ارومیه را مهم‌ترین دلیل موفق نبودن برنامه احیای دریاچه ارومیه می‌دانند.با وجود این سلاجقه می‌گوید:«مطمئن باشید دریاچه ارومیه با رویکرد سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیگیری می‌شود تا دوباره آب به دریاچه برگردد و هفته‌ای نیست که در دولت موضوع دریاچه را پیگیری نکنیم.»
او تغییر اقلیم را دلیل اول خشک شدن دریاچه ارومیه می‌داند و می‌گوید: «از نظر ما در روند خشک شدن دریاچه ارومیه تغییر اقلیم در اولویت قرار دارد اما متأسفانه تغییر کاربری هم به عادت تبدیل شده است.»
خشک شدن دریاچه ارومیه، خطر تبدیل شدن قسمت زیادی از زمین های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی به نمک زار را به همراه دارد و تاکنون 200هزار هکتار نیز به اراضی بیابانی کشور اضافه کرده است که امیدواریم هر چه زودتر رسیدگی به این بحران عملیاتی شود.
