چگونه بدون غرور، پیش‌قدم آشتی شویم؟

نویسنده: زهرا فولادی | روان‌شناس

شهرخوان: ​​​​​​​آشتی فرایندی ضروری است که برای بازسازی روابط انسانی و ایجاد صلح و آرامش اهمیت دارد. این فرایند نیازمند پذیرش مسئولیت، گفت‌وگو و احترام متقابل است. در کنار این ویژگی‌ها، آشتی همچنین با چالش‌هایی روبه‌روست که ممکن است آن را پیچیده و زمان‌بر سازد، اما مزایای آن در بلندمدت می‌تواند به ایجاد یک جامعه یا دنیای بهتر و همزیست‌تر منتهی شود. ۱۶ دسامبر روز جهانی آشتی نام‌گذاری شده و فرصت خوبی است تا از اشتباهاتی بگوییم که نباید در این مسیر مرتکب شویم.

۱ -پیش‌قدم‌نشدن برای آشتی| یکی از اساسی‌ترین اشتباهات در مسئله آشتی کردن پیش قدم نشدن برای آشتی است. این که همیشه منتظر بمانیم پیش‌قدم‌شدن برای آشتی از طرف مقابلمان صورت بپذیرد و یا آن که همه چیز را به آینده و به دست زمان بسپاریم، گره‌ای از مشکلات بازنخواهد کرد. در این زمینه اساساً باید برای معذرت‌خواهی، دلجویی و آشتی کردن ارزش قائل شویم و مشکلات و علت ناراحتی در رابطه خود با دیگران را با زبانی ساده و در عین حال در همان موقعیت اولیه بیان کنیم. موضوع این است که اگر اختلافات و سوءتفاهمات در لحظه و زمان حال حل نشود، شاید به مرور موضوع فراموش شود و هیچ‌کدام دیگر راجع به آن موضوع صحبت نکنید و همچنان غرور و تکبرتان اجازه ندهد برای آشتی پیش قدم شوید، بنابراین حقیقت ماجرا این است که موضوع فقط فراموش شده و چیزی حل نشده و ممکن است در موقعیت‌های بعدی هم تمام اتفاقات حل‌نشده را به دیگر موارد تعمیم دهید.

۲ – احساسی برخورد کردن با موضوع| در هنگام قهر و بحث به این نکته توجه کنید که برخورد هیجانی و احساسی با موضوع همه چیز را خراب می‌کند. سعی کنید در این زمان قبل از هر چیزی درباره کاری که می‌کنید و تصمیمی که دارید به درستی فکر کنید. بدین ترتیب خشم و عصبانیت خود را کنترل کنید و در آرامش، موقعیت دور از استرس و حفظ خونسردی با یکدیگر گفت‎وگو و مشکلات را حل کنید. در به کار بردن جملات و کلمات خود نهایت دقت را بکنید زیرا بعضی از جملات باعث خراب شدن و بدتر شدن اوضاع می‌شود. همچنین سعی کنید تکنیک‌های حل مسئله را فرا بگیرید تا بتوانید مشکل خود را به طور منطقی حل کنید. مخالفت و دیدگاه طرف مقابل‌تان را بپذیرید و به‌خاطر داشته باشید همه چیز صفر یا صد نیست و همه دعواها و بحث و جدل‌ها بازنده و برنده ندارد. بلکه حق و حقوق دوطرف به صورت نسبی و دوسویه تعریف می‌شود. هیجانی رفتارکردن در امر آشتی سبب می‌شود علت و ریشه مسائل و تعارضات حل نشود و به عللی پشیمانی، تکرارشدن دوباره، بی‌ارزش شدن آشتی و اعتبار را موجب می‌شود.

۳- صحبت نکردن درباره علت قهر و ناراحتی| از دیگر عوامل، محروم کردن خود و طرف مقابل از گفت‎وگو و صحبت درباره موضوع است. چه عده بسیاری به اشتباه تصور می‌کنند، به جای صحبت کردن با نشان دادن رفتار و واکنش‌های منفی می‌توانند به نتیجه برسند یا از طرف‌مقابل انتظار دارند علت ناراحتی او را حدس بزند. بنابراین به جای قضاوت و حدس و گمان، به طور مستقیم علل ناراحتی خود را بیان کنید و درصدد حل مشکل برآیید. صحبت نکردن درباره علت قهر و ناراحتی می‌تواند به مشکلات و سوءتفاهم‌های بیشتری منجر شود.

۴ -نپذیرفتن مسئولیت اشتباه خود| هنگامی که کاری را انجام دادید که به طرف مقابل آسیب رسانده و باعث ناراحتی او شده، بهترین راهکار این است که مسئولیت خطای خود را بپذیرید، پشیمانی خود را ابراز کنید و به دنبال راهی برای جبران آن باشید. در روابط انسانی، وقتی یک فرد مسئولیت اشتباهات خود را نپذیرد، ممکن است این رفتار به ایجاد موانعی در مسیر آشتی و حل و فصل اختلافات منجر شود. این موضوع در بسیاری از موقعیت‌های اجتماعی، خانوادگی و حتی حرفه‌ای بسیار مهم است و می‌تواند بر روند آشتی تأثیرات عمیقی بگذارد.

۵ – آشتی کردن بدون حل مشکلات| اگر احساس می‌کنید با وجود این که با طرف مقابل آشتی کردید، هنوز ناراحتی و کدورتی در بین شما وجود دارد، درصدد رفع این ناراحتی باشید؛ زیرا صرفاً آشتی کردن کافی نیست بلکه باید علت‌ها و ریشه‌های مشکل را شناسایی و آن ها را نزد خود حل کنید. برخی از پیامدهای آشتی بدون حل مشکل: الف) عدم اعتماد: اگر مسائل به درستی حل نشوند ممکن است اعتماد بین طرفین کاهش یابد چرا یکی یا هر دوطرف احساس می‌کنند که نگرانی‌هایشان نادیده گرفته شده است؛ ب) ارتباط سطحی: حل نکردن مشکل ممکن است منجر به ایجاد روابط سطحی و غیرصمیمی شود زیرا مسائل عمیق‌تر و مهم‌تر نادیده گرفته شده‌اند؛ ج) تکرار مشکلات: مشکلات حل نشده ممکن است بارها و بارها تکرار شوند و هر بار با شدت بیشتری بروز کنند.

۶- گوش ندادن فعال| گوش دادن به صحبت‌های طرف مقابل و نشان دادن درک و توجه به آن ها یکی از
مهم ترین بخش‌های آشتی است. قطع کردن صحبت‌های طرف مقابل یا نادیده گرفتن آن ها می‌تواند به شکست آشتی منجر شود.